1. Soňky döwürde öý haýwanlarynyň eýeleri köplenç garry pişiklere we itlere her ýyl wagtynda sanjym edilmelimi ýa-da ýokmy diýip soraýarlar? Ilki bilen, biz öý haýwanlarynyň eýelerine hyzmat edýän onlaýn haýwan hassahanalarydyrys. Sanjym biziň bilen hiç hili baglanyşygy bolmadyk ýerli hukuk hassahanalaryna sanjym edilýär. Şonuň üçin sanjym bilen ýa-da bolmazdan hiç hili pul gazanyp bilmeris. Mundan başga-da, 3-nji ýanwarda uly itiň 6 ýaşly öý haýwanynyň eýesi ýaňy söhbetdeşlik geçirdi. Epidemiýa sebäpli takmynan 10 aý bäri sanjymy almady. 20 gün ozal trawma bejergisi üçin hassahana gitdi, soň bolsa ýokaşdy. Oňa diňe nerw kine keselinden diagnoz goýuldy we ömri setirde. Haýwanlaryň eýesi bejergiden gutulmak üçin mümkin bolan ähli zady edýär. Ilkibaşda hiç kim munuň kine siňdiriji boljakdygyny pikir etmedi. Gipoglikemiki sarsgyn bolandygy güman edilýärdi. Kim pikir edip biler.

Ilki bilen, häzirki wagtda haýwanlaryň lukmançylyk guramalarynyň hemmesiniň “öý haýwanlaryna sanjymlary aşa sanjym etmezlik üçin öz wagtynda we wagtynda berilmelidigine” ynanýandyklary aýdyň bolmaly. Garry öý haýwanlaryna wagtynda sanjym edilmelimi ýa-da ýokmy diýen sorag Hytaýda öý haýwanlarynyň eýeleriniň aladasy we çekişmesi däl. Europeewropada we ABŞ-da adam sanjymlaryndan gorkmakdan we aladalardan döräp, soňra öý haýwanlaryna öwrüldi. Europeanewropa we Amerikanyň weterinariýa pudagynda munuň aýratyn ady “waksina ikirjiňlenýän sanjym”.

Internetiň ösmegi bilen her kim internetde erkin gürläp biler, şonuň üçin köp sanly düşnüksiz bilim nokatlary çäksiz ulaldyldy. Waksina meselesi barada aýdylanda bolsa, COVID-19 üç ýyldan soň, Europeanewropa we Amerikan halkynyň hiliniň näderejede pesdigini, hakykatdanam zyýanlydygyny ýa-da ýokdugyny her kim aç-açan bilýär, gysgaça aýdylanda ynamsyzlyk köp adamyň aňynda çuňňur ornaşypdyr, Bütindünýä saglygy goraýyş guramasy “Waksina ikirjiňlenmesini” 2019-njy ýylda dünýäde birinji howp hökmünde görkezer. Netijede Bütindünýä weterinariýa birleşigi 2019-njy ýylyň Halkara haýwanlary bilmek we weterinariýa gününiň mowzugyny “sanjymyň gymmaty” hökmünde görkezdi.

Her kim sanjymyň wagtynda sanjym edilmeginiň zerurdygyny ýa-da öý haýwany garry bolsa-da, ýa-da birnäçe sanjymdan soň dowamly antikorlaryň bardygyny ýa-da ýokdugyny bilmek islejekdigine ynanýaryn?

2. Hytaýda degişli syýasatlar, düzgünler we gözlegler ýoklugy sebäpli, ähli salgylanmalarym 150 ýaşdan uly iki weterinariýa guramasy, Amerikan weterinariýa birleşigi AVMA we Halkara weterinariýa birleşigi WVA. Dünýädäki resmi haýwan lukmançylyk guramalary öý haýwanlaryna yzygiderli we degişli mukdarda sanjym etmegi maslahat bererler.

Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda döwlet kanunlary öý haýwanlarynyň eýelerine öý haýwanlaryny guduzlara garşy sanjym etmelidigini, ýöne beýleki sanjymlary (dörtburç we dörtburç sanjymlar ýaly) sanjym etmäge mejbur etmeýändigini kesgitleýär. Bu ýerde Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň öý haýwanlaryndaky guduz wiruslarynyň doly ýok ediljekdigini yglan edendigini, şonuň üçin guduzlara garşy sanjym etmegiň maksady adatdan daşary ýagdaýlaryň mümkinçiligini azaltmakdygyny aýdyňlaşdyrmalydyrys.

2016-njy ýylyň ýanwar aýynda Bütindünýä Haýwan Weterinariýa Assosiasiýasy “Dünýäde itlere we pişiklere sanjym etmek boýunça görkezmeler” neşir etdi, bu sanawda itlere esasy sanjymy “kanine arassalaýjy wirus sanjymy, adenowirus sanjymy we parwowirus 2 görnüşli sanjym” girizildi. we "pişik parwowirus sanjymy, pişik kalisivirus sanjymy we pişik gerpeswirus sanjymy" ýaly pişikler üçin esasy sanjym. Netijede, Amerikan Haýwan Keselhanalary Assosiasiýasy 2017/2018-nji ýylda mazmunyny iki gezek täzeledi, Iň soňky 2022 wersiýasynda “ähli itlere kesel, sanjym / adenowirus / parwowirus sebäpli sanjym edilmese, aşakdaky esasy sanjymlar bilen sanjym edilmelidir diýilýär. / parainfluenza / guduz ”. Mundan başga-da, waksinanyň möhleti gutaranda ýa-da näbelli bolanda, iň oňat düzgün “şübheli bolsa sanjym ediň” diýilýär. Haýwan sanjymynyň oňyn täsirde ähmiýetiniň tordaky şübhelerden has ýokarydygyny görmek bolýar.

3. 2020-nji ýylda Amerikan weterinariýa birleşiginiň Journalurnaly “Weterinariýa hünärmenleriniň sanjym meselesine nähili garşy durýandyklaryna” ünsi çekip, ähli weterinar lukmanlaryny ýörite tanyşdyrdy we taýýarlady. Makalada sanjymlaryň öý haýwanlary üçin howplydygyna ynanýan müşderilere düşündiriş we mahabat bermek üçin käbir pikirler we gepleşik usullary berildi. Haýwanlaryň eýeleriniň we öý haýwanlarynyň lukmanlarynyň başlangyç nokady öý haýwanlarynyň saglygy üçin, ýöne öý haýwanlarynyň eýeleri näbelli bolup biljek kesellere has köp üns berýärler, lukmanlar bolsa islendik wagtda göni ýüzbe-ýüz bolup biljek ýokanç kesellere has köp üns berýärler.

Waksinalar meselesini içerde we daşary ýurtlarda köp öý haýwanlary eýeleri bilen ara alyp maslahatlaşdym we gaty gyzykly bir zat tapdym. Europeewropadaky we ABŞ-da öý haýwanlarynyň eýeleri öý haýwanlaryna sanjym sebäpli dörän “depressiýa”, Hytaýdaky öý haýwanlarynyň eýeleri bolsa öý haýwanlaryna sanjym sebäpli dörän “rak” barada alada edýärler. Bu aladalar, tebigy ýa-da sagdyn diýýän käbir web sahypalarynda, pişiklere we itlere aşa sanjym etmegiň howpy barada duýduryş berýär. Emma beýannamanyň çeşmesine şunça ýyllap göz aýlansoň, hiç bir web sahypasy aşa sanjymyň manysyny kesgitlemedi. Yearylda bir sanjym? Twoylda iki sanjym? Threea-da üç ýyldan bir sanjym?

Bu web sahypalary, sanjymlaryň uzak möhletleýin zyýany, esasanam immun ulgamy keselleriniň we rak keseliniň bolmagy barada duýduryş berýär. Emma şu wagta çenli hiç bir edara ýa-da şahs synaglara ýa-da statistiki gözleglere esaslanyp sanjym bilen baglanyşykly keselleriň we rak keseliniň derejesi barada statistika bermedi, sanjym bilen dürli hroniki keselleriň arasyndaky sebäbini subut etmek üçin hiç kim maglumat bermedi. Şeýle-de bolsa, bu sözleriň öý haýwanlaryna ýetiren zyýany görnüp dur. Angliýanyň haýwanlaryň abadançylygy hasabatyna görä, Angliýada pişiklere, itlere we towşanlara ilkinji sanjym derejesi 2016-njy ýylda 84% bolup, 2019-njy ýylda 66% -e çenli azaldy. Angliýadaky ykdysadyýetiň pesligi öý haýwanlarynyň sanjym üçin pullarynyň ýoklugyna sebäp boldy.

Käbir öý lukmanlary ýa-da öý haýwanlarynyň eýeleri daşary ýurt haýwanlary journalurnalynyň kagyzlaryny göni ýa-da gytaklaýyn okan bolmagy mümkin, ýöne doly okalmazlygy ýa-da iňlis diliniň çäklendirilmegi sebäpli bolup biler, şonuň üçin käbir ýalňyş düşünýärler. Waksina birnäçe gezek antikor öndürer diýip pikir edýärler, şonuň üçin her ýyl sanjym etmegiň zerurlygy ýok. Amerikan weterinariýa birleşiginiň habaryna görä, sanjymlaryň köpüsine her ýyl gaýtadan sanjym etmek zerur däl. Bu ýerde esasy söz “iň köp”. Öň hem aýdyşym ýaly, Bütindünýä kiçi haýwan weterinariýa birleşigi sanjymlary esasy sanjymlara we ýadro däl sanjymlara bölýär. Esasy sanjymlary talaplara laýyklykda sanjym etmek maslahat berilýär, esasy däl sanjymlar bolsa öý eýeleri tarapyndan erkin karar berilýär. Öý haýwanlaryna garşy sanjymlar az, şonuň üçin köp adam leptospira, Laýma keseli, kanin dümewi we ş.m. ýaly esasy däl sanjymlaryň nämedigini bilenok.

Bu sanjymlaryň immunitet döwri bar, ýöne her bir pişigiň we itiň dürli konstitusiýalar sebäpli üýtgeşik täsir döwri bolýar. Maşgalaňyzdaky iki ite bir günde sanjym edilse, birinde 13 aýdan soň antikor ýok bolup biler, beýlekisi bolsa 3 ýyldan soň täsirli antikorlary tapyp biler, bu aýratyn tapawut. Sanjym haýsy adama dogry sanjym edilse-de, antikor azyndan 12 aý kepillendirilip bilner. 12 aýdan soň antikor ýeterlik däl bolup biler ýa-da islendik wagt ýitip biler. .Agny, öýde pişigiň we itiň islendik wagt antikorlara eýe bolmagyny isleseňiz we 12 aýyň içinde güýçlendiriji antikor bilen sanjym etmek islemeseňiz, antikoryň ýygy-ýygydan bardygyny ýa-da ýokdugyny barlamaly, mysal üçin, bir gezek Antikorlar hepdede ýa-da her aýda kem-kemden peselmeýär, ýöne çöküp biler. Antikor bir aý mundan ozal standarta laýyk gelendir we bir aýdan soň ýeterlik bolmaz. Makalada birnäçe gün ozal iki öý itiniň guduz ýokaşmasy barada waksina antikor goragy bolmazdan öý haýwanlary üçin has zyýanlydygy barada aýratyn söhbet etdik.

Esasy sanjymlaryň, birnäçe sanjymdan soň uzak möhletli antikorlaryň boljakdygyny aýtmaýandygyny, soň sanjym etmegiň zerurlygynyň ýokdugyny aýratyn belläris. Gerekli sanjymlaryň öz wagtynda we wagtynda sanjym edilmeginiň rak ýa-da depressiýa sebäp boljakdygyny subut edýän statistik, kagyz ýa-da synag tejribesi ýok. Waksinalar sebäpli ýüze çykyp biläýjek kynçylyklar bilen deňeşdirilende, erbet ýaşaýyş endikleri we iýmitlenmedik iýmitleniş öý haýwanlaryna has çynlakaý keseller getirer.