Maýmyn wirusynyň häzirki Europeewropada we Amerikada ýaýramagy COVID-19 epidemiýasyndan ýokary bolup, dünýäniň merkezi keseline öwrüldi.Recentaňy-ýakynda Amerikanyň “maýmyn wirusy ýok öý haýwanlarynyň eýeleri wirusa itlere ýokaşdy” diýen habar köp öý eýeleriniň howsala döretdi.Maýmynlar adamlar bilen öý haýwanlarynyň arasynda ýaýradarmy?Öý haýwanlary adamlar tarapyndan täze aýyplama we halamaýan tolkun bilen ýüzbe-ýüz bolarmy?

Ilki bilen maýmynlaryň haýwanlaryň arasynda ýaýramagynyň mümkindigi belli, ýöne asla howsala düşmeli däl.Ilki bilen maýmynlara düşünmelidiris (indiki makalalardaky maglumatlar we synaglar ABŞ-nyň Kesellere gözegçilik we öňüni alyş merkezleri tarapyndan çap edilýär).

Maýmynlar haýwanlar bilen adamlaryň arasynda ýokaşyp biljekdigini görkezýän zoonotik keseldir.Oňyn pox wirusy sebäpli döreýär, esasan käbir ownuk süýdemdirijileri diri galmak üçin öý eýesi hökmünde ulanýar.Adamlar ýokaşan haýwanlar bilen göni aragatnaşyk arkaly ýokaşýarlar.Aw awlananda ýa-da ýokaşan haýwanlaryň derisine we beden suwuklyklaryna degenlerinde wirus ýokaşýar.Süýdemdirijileriň köpüsi wirus göterenden soň kesel bolmaz, adam däl primatlar (maýmynlar we maýmynlar) maýmynlara ýokaşyp, keseliň ýüze çykmagyny görkezip biler.

Aslynda, maýmynlar täze wirus däl, ýöne köp adam ondan soň gaty duýgur

täze koronawirusyň döremegi.Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda 2003-nji ýylda maýmyn wirusy emeli usulda ösdürilip ýetişdirilenden we Günbatar Afrikadan ýokaşan ownuk süýdemdirijilerden bir topar kapas üpjünçiligini paýlaşandan soň ýüze çykdy.Şol döwürde alty ştatda 47 adam işi bardy

ABŞ maýmyn wirusynyň iň gowy mysaly bolan wirus ýokaşdy

haýwanlardan haýwanlara we haýwanlara adamlara.

Maýmynlar wirusy maýmynlar, garynjalar, kirpikler, garaguşlar, itler we başgalar ýaly dürli süýdemdirijilere ýokaşyp biler. Häzirki wagtda maýmyn wirusy ýokaşan adamlaryň ite ýokaşandygy barada diňe bir habar bar.Häzirki wagtda alymlar haýsy haýwanlara maýmyn wirusyna ýokaşjakdygyny öwrenýärler.Şeýle-de bolsa, süýrenijiler (ýylanlar, haizizyklar, pyşbagalar), ýerde-suwda ýaşaýanlar (gurbagalar) ýa-da guşlar ýokaşmady.

Maýmyn wirusyna deriniň dökülmegi (köplenç gyzyl konwert, gabyk, iriň diýýäris) we ýokaşan beden suwuklygy (dem alyş sekresiýalary, tüýkülik, tüýkülik we hatda peşew we zyňyndylar sebäp bolup biler), ýöne olaryň geçiriji göteriji hökmünde ulanylyp bilinjekdigi ýa-da ýokdugy Wirus ýokaşanda haýwanlaryň hemmesinde dökülmeler döremez. Kesgitlenip bilinjek zat, gujaklaşmak, degmek, öpmek, ýalamak, bile ýatmak we iýmit paýlaşmak ýaly ýakyn aragatnaşyk arkaly maýmyn wirusyny öý haýwanlaryna geçirip biler.

Häzirki wagtda maýmyn ýokançlygy bilen ýokaşan öý haýwanlary az bolansoň, degişli tejribe we maglumat ýetmezçiligi hem bar, maýmyn ýokançlygy bilen ýokaşan öý haýwanlarynyň işini takyk suratlandyrmak mümkin däl.Diňe haýwanlaryň eýeleriniň aýratyn ünsüni talap edýän birnäçe nokady sanap bileris:

1: Ilki bilen, haýwanyňyz diagnoz goýlan we 21 günüň içinde maýmyn keselinden gutulmadyk adam bilen gatnaşyga girdi;

2: Haýwan haýwanyňyzda ysgynsyzlyk, işdäň ýitmegi, üsgülewük, burun we gözüň akmagy, garyn boşlugy, gyzzyrma we deriniň dökülmegi bolýar.Mysal üçin, häzirki wagtda itleriň deriniň dökülmegi garyn we anusyň golaýynda ýüze çykýar.

Haýwanlaryň eýesine hakykatdanam maýmyn wirusy ýokaşan bolsa, nädip edip biler?/ olýokaşmakdan gaça duruň/ oňaöý haýwany?

1.Monkeypox ýakyn aragatnaşyk arkaly geçýär.Alamatlardan soň öý haýwanynyň eýesi haýwan bilen ýakyn aragatnaşykda bolmasa, öý haýwany howpsuz bolmalydyr.Dostlary ýa-da maşgala agzalary öý haýwany ideg etmäge kömek edip bilerler, soň sagaldylandan soň öýi dezinfeksiýa edip, öý haýwanyny öýüne alyp bilerler.

2.Eger alamatlardan soň öý haýwany bilen ýakyn aragatnaşykda bolsa, öý haýwany soňky aragatnaşykdan soň 21 gün öýde izolirlenmeli we beýleki haýwanlardan we adamlardan uzakda saklanmalydyr.Okaşan öý haýwanynyň eýesi öý haýwanyna ideg etmegini dowam etdirmeli däldir.Şeýle-de bolsa, maşgalada immuniteti pes, göwrelilik, 8 ýaşa çenli çagalar ýa-da deriniň duýgurlygy bar bolsa, öý haýwanyny terbiýe we izolýasiýa üçin ibermek maslahat berilýär.

Haýwanlaryň eýesiniň maýmyn görnüşi bar bolsa we diňe sagdyn öý haýwanyna ideg edip bilýän bolsa, öý haýwanynyň ýokaşmazlygy üçin aşakdaky nokatlara eýermeli:

1. Öý haýwanlaryna ideg etmezden ozal we soň alkogolly el sanitizatory bilen elleri ýuwuň;

2. Derini mümkin boldugyça ýapmak üçin uzyn ýeňli eşik geýiň we deriniň we sekresiýalaryň öý haýwanlary bilen göni aragatnaşyk saklamazlygy üçin ellik we maska ​​geýiň;

3. Öý haýwanlary bilen ýakyn gatnaşygy azaltmak;

4. Öý haýwanlarynyň öýde hapalanan eşiklere, listlere we polotensalara bilgeşleýin degmeýändigine göz ýetiriň.Öý haýwanlaryna gyssagly dermanlar, bintler we ş.m. ýüz tutmaga ýol bermäň;

5. Öý haýwanlarynyň oýunjaklary, iýmit we gündelik zerur zatlar hassanyň derisine gönüden-göni degmezligini üpjün ediň;

6. Haçan-da haýwan töwereginde däl bolsa, öý haýwanlarynyň düşeklerini, diwarlaryny we gap-gaçlaryny dezinfeksiýa etmek üçin alkogol we beýleki dezinfeksiýa serişdelerini ulanyň.Tozany aýyrmak üçin ýokanç bölejikleri ýaýradyp biljek usuly silkitmäň ýa-da sarsdyrmaň.

Aboveokarda ara alyp maslahatlaşan zadymyz, öý haýwanlarynyň eýelerine maýmyn wirusyny öý haýwanlaryna ýokaşdyrmakdan nädip saklanyp biljekdigi, sebäbi öý haýwanlarynyň maýmyn wirusyny adamlara ýokaşdyryp biljekdigini subut etjek subutnama ýok.Şol sebäpden, ähli öý haýwanlarynyň eýeleri öý haýwanlaryny gorap bilerler, öý haýwanlary üçin maska ​​geýmegi ýatdan çykarmazlar, maýmyn wirusy ýokaşmagy ýa-da ýokaşmagy sebäpli öý haýwanlaryny terk etmezler we alkogol, wodorod peroksid, el arassalaýjy ulanmazlar diýip umyt edýäris. , çygly dokumalar we beýleki himiki maddalar, öý haýwanlaryny süpürmek we ýuwmak, keseller bilen ylmy taýdan ýüzbe-ýüz bolmak, dartgynlylyk we gorky sebäpli öý haýwanlaryna kör zyýan bermeýär.