Bu makala öý haýwanlaryna sabyrly we seresaplylyk bilen seredýän ähli öý eýelerine bagyşlanýar.Gidenem bolsalar, söýgiňi duýarlar.

01 böwrek ýetmezçiligi bolan öý haýwanlarynyň sany ýylsaýyn köpelýär

Uteiti böwrek ýetmezçiligi bölekleýin tersine, ýöne dowamly böwrek ýetmezçiligi düýbünden yzyna dolanyp bolmaýar.Haýwanlaryň eýeleri diňe üç zady edip bilerler:

1: Durmuşyň her jikme-jiginde gowy iş ediň we öý haýwanlarynyň betbagtçylyklardan başga böwrek ýetmezçiligine ýol bermäň;

2: uteiti böwrek ýetmezçiligi, irki barlag, irki bejergi, ikirjiňlenmäň, gijä galmaň;

3: Hroniki böwrek ýetmezçiligi näçe ir tapylsa we bejerilse, ýaşaýyş wagty şonça uzyn bolar;

02 Näme üçin böwrek ýetmezçiligini dikeltmek kyn?

Böwrek ýetmezçiliginiň aýylganç we bejergisiniň iki esasy sebäbi bar:

1: Öň bellenip geçilişi ýaly, zäherlenme we ýerli işemiýa sebäpli ýüze çykýan ýiti böwrek ýetmezçiliginiň tersine bolup biljekdiginden başga, galanlary yzyna gaýtaryp bolmaýar.Hakyky böwrek funksiýasynyň şikesini dikeltmek kyn bolansoň, dünýäde haýwanlaryň böwrek ýetmezçiligi üçin hakyky derman ýok, bularyň hemmesi ýokumly maddalar we goşundylar;

2: Böwrek bedenimiziň ätiýaçly organydygyny, ýagny iki böwregimiziň bardygyny hemmämiz bilýäris.Biri zaýalanan bolsa, beden henizem kadaly işläp biler we kesel duýmarys.Böwrek diňe funksiýasynyň 75% töweregi ýitirilende alamatlary görkezýär, şonuň üçin böwrek ýetmezçiligi tapylanda has giç bolýar we bejerginiň mümkinçilikleri az.

Börek funksiýasy 50% ýitirilende, içki gurşaw henizem durnukly we problemalary ýüze çykarmak mümkin däl diýen ýaly;Börek funksiýasynyň ýitmegi 50-67%, konsentrasiýa kuwwaty ýitýär, biohimiki gymmaty üýtgemez we beden öndürijiligini görkezmez, ýöne SDMA ýaly käbir synag synaglary artar;Böwrek funksiýasynyň ýitmegi 67-75% boldy, bedende görnükli öndürijilik ýokdy, ýöne biohimiki karbamid azoty we kreatinin ýokarlanyp başlady;Börek funksiýasynyň ýitmeginiň 75% -den gowragy böwrek ýetmezçiligi we ösen uremiýa diýip kesgitlenýär.

Aciti böwrek ýetmezçiliginiň iň aýdyň ýüze çykmagy, öý haýwanlarynyň peşewiniň çalt azalmagydyr, şonuň üçin her bir öý eýesinden her gün öý haýwanynyň peşew mukdaryny synlamagyny talap edýärin.Köplenç pişiklere we itlere erkin çykmaga rugsat berýän öý eýeleri üçin bu gaty kyn, şonuň üçin bu öý haýwanlarynyň kesel bolmagy köplenç iň soňky pursatdyr.

03 ýiti böwrek ýetmezçiligi bolan käbir näsaglar dikeldilip bilner

Böwrek ýetmezçiligindäki ýiti böwrek ýetmezçiliginiň çalt başlanmagy we ýiti alamatlary bar bolsa-da, dikeldilmegi mümkin, şonuň üçin ýiti böwrek ýetmezçiliginiň ýüze çykmagynyň öňüni almak we keseliň sebäbini tapmak gaty möhümdir.Reniti böwrek ýetmezçiligi esasan ýerli işemiýa, peşew ulgamynyň petiklenmegi we zäherlenmegi bilen ýüze çykýar.

Mysal üçin, ýürege berilýän gan üpjünçiliginiň 20% -i böwrek, böwregiň ganynyň 90% -i böwrek korteksinden geçýär, şonuň üçin bu bölek işemiýa we zäherli zeperlerden has ejizdir.Şonuň üçin böwrek we ýürek keselleriniň köplenç biri-biri bilen baglanyşyklydygyny görýäris.Biri erbet bolsa, beýleki organ ejiz we kesele ýykgyn eder.Işemiýa sebäpli döreýän böwrek ýetmezçiliginiň umumy sebäplerine agyr suwsuzlyk, köpçülikleýin gan akma we ýanmak degişlidir.

Suwsuzlyk, gan akma we ýanmak aňsat bolmasa, gündelik durmuşda ýiti böwrek ýetmezçiliginiň iň köp ýaýran sebäbi, peşew ulgamynyň böwetlenmegi sebäpli ýüze çykýan ýiti böwrek ýetmezçiligi.Köplenç öt halta we peşew çykaryjy daşlar, kristal böwet, peşew çykaryş, peşew kateteriniň çişmegi we böwetlenmegi bolup durýar.Blokirlemek peşew ýollarynyň ýygnanmagyna, glomerulýar süzgüçiniň petiklenmegine, ganda belok däl azotyň köpelmegine, glomerulýar ýerzemin membranasynyň nekrozynyň döremegine sebäp bolýar.Bu ýagdaýa düşünmek aňsat.Siýdik 24 sagatdan gowrak wagtlap ýapyk bolsa, böwrek ýetmezçiliginiň ýüze çykmazlygy üçin biohimiýany barlamalydyrys.Bu böwrek ýetmezçiligi, birnäçe günüň içinde doly dikeldilip bilinjek ýeke-täk böwrek ýetmezçiligi bolup durýar, ýöne gijikdirilse, keseli hasam agyrlaşdyryp ýa-da birnäçe günüň içinde dowamly böwrek ýetmezçiligine öwrüler.

Aciti böwrek ýetmezçiliginiň has kiçi görnüşleri zäherlenmekden döreýär.Her gün üzüm iýmek bir, iň köpüsi neşe serişdeleriniň nädogry ulanylmagydyr.Reabsorbed glomerulýar süzgüç suwuklygynyň suwunda we elektrolitinde böwrek turba epitel öýjükleri zäherleriň köpelmegine sezewar bolýar.Zäherleriň böwrek turbalary epitel öýjükleri bilen bölünip çykmagy ýa-da gaýtadan sorulmagy, zäherleriň öýjüklerde ýokary konsentrasiýa toplanmagyna sebäp bolup biler.Käbir hadysalarda metabolitleriň zäherliligi deslapky birleşmelerden has güýçlidir.Bu ýerdäki esasy derman “gentamisin”.Gentamisin, köplenç ulanylýan aşgazan-içege çişmesine garşy derman, ýöne nefrotoksiklige eýe.Köplenç hatda hassahanada-da diagnoz we bejergi nädogry bolsa, zäherli öjükdirilen ýiti böwrek ýetmezçiligine sebäp bolmak aňsat.

Haýwanlaryň eýelerine, saýlanlarynda gentamisini sanjym etmezligi maslahat berýärin.Mundan başga-da, böwrekli öý haýwanlary dermanlara üns bermelidirler.Inflamokançlyga garşy dermanlaryň köpüsi kontrendikasiýalarda böwrek ýetmezçiligini görkezer.Seresaplylyk, sefalosporinler, tetrasiklinler, antipiretikler, analjezikler we ş.m. ulanyň.

04 dowamly böwrek ýetmezçiligi näsaglaryň idegine mätäç

Uteiti böwrek ýetmezçiliginden tapawutlylykda, dowamly böwrek ýetmezçiligini tapmak kyn diýen ýaly we başlangyç döwründe anyk alamatlar ýok.Belki, adaty ýagdaýdan has köp peşew bolar, ýöne gündelik durmuşymyzda munuň yssy howa, has köp işjeňlik we gury iýmit sebäpli peşewiň köpelmegi bilen baglanyşyklydygyna düşünip bilmeris.Mundan başga-da, dowamly böwrek ýetmezçiliginiň sebäbini kesgitlemek kyn.Häzirki wagtda salgylanma hökmünde ulanyp boljak zat, öz wagtynda bejergisiz nefrit, dogabitdi genetiki nefropatiýa, peşew çykaryşy ýa-da dowamly böwrek ýetmezçiligi ýaly glomerulýar kesellerdir.

Uteiti böwrek ýetmezçiligi agyz suwunyň üpjünçiligini köpeltmek, suwuň aşagyna sanjym etmek, dializ we toksinleri alyş-çalyş etmek we böwrekdäki ýüki azaltmak arkaly dikelmegi çaltlaşdyryp bilýän bolsa.Dowamly böwrek ýetmezçiliginde böwrek işini dikeltmegiň usuly ýok.Biziň edip biljek ýeke-täk zadymyz, böwrek şikesleriniň tizligini azaltmak we ylmy iýmitlenmek we öý haýwanlarynyň ömrüni uzaltmak, kalsiý goşundysy, eritropoietini ulanmak, reseptli iýmit iýmek we beloklaryň kabul edilmegini azaltmak.Anotherene-de bir bellemeli zat, köp böwrek ýetmezçiligi aşgazan asty mäziniň işiniň peselmegi, hatda pankreatit hem üns bermelidir.

Dowamly böwrek ýetmezçiliginiň öňüni almagyň iň gowy usuly, ony ir tapmakdyr.Näçe ir tapylsa, ýaşaýyş ýagdaýy şonça gowy saklanyp bilner.Pişikler üçin karbamid azotynyň, kreatiniň we fosforyň biohimiki synaglary kadaly bolanda, başlangyç dowamly böwrek ýetmezçiliginiň bardygyny ýa-da ýokdugyny anyklamak üçin SDMA ýylda bir gezek yzygiderli barlanyp bilner.Şeýle-de bolsa, bu synag itler üçin takyk däl.Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda 2016-njy ýyla çenli bu synagyň itlerde ulanylyp bilinjekdigini öwrenip başladyk.Synag bahasy pişikleriňkiden düýpgöter tapawutly bolany üçin, dowamly böwrek ýetmezçiliginiň irki döwründe itler üçin diagnostika görkezijisi hökmünde ulanylyp bilinmez.Mysal üçin, 25-nji bölüm 2-nji tapgyryň soňy ýa-da pişikler üçin dowamly böwrek ýetmezçiliginiň 3-nji tapgyrynyň başlangyjydyr, Itler üçin käbir alymlar hatda saglyk çäginde-de hasaplaýarlar.

Pişikleriň we itleriň hroniki böwrek ýetmezçiligi ölümi aňlatmaýar, şonuň üçin öý haýwanlarynyň eýeleri parahatçylykly garaýyş bilen sabyrly we seresap bolmalydyrlar.Galanlary olaryň ykbalyna bagly.Öň kärdeşlerime beren pişigimiň 13 ýaşynda dowamly böwrek ýetmezçiliginiň bardygy anyklandy, wagtynda dermanlar bilen ylmy taýdan iýmitlenýärdi.19 ýaşyna çenli süňkleriň, içegeleriň we aşgazanyň garramagyndan başga, galanlary gaty gowy.

Haýwanlaryň böwreginiň näsazlygy sebäpli, öý haýwanlarynyň eýelerine saýlap-seçip boljak mümkinçilikler az, şonuň üçin öz ukyplarynyň çäginde ylmy taýdan işjeň bejergi alsa, ösdürip ýetişdirse we iýse, adaty bahany doly dikeltmek gaty kyn, hatda mümkin däl diýen ýaly.Adaty aralykda we birneme ýokary bolan kreatiniň we karbamid azotynyň bolmagy gowy.Dikeldiş olaryň bagty, Iň soňunda gitseň, öý haýwanynyň eýesi elinden gelenini eder.Durmuş hemişe reenkarnasiýa bolýar.Belki, ynanmak isleseňiz, ýakyn wagtda ýene-de size gaýdyp gelerler.